Cemal Paşa; Anılarım (1913-1922)

Cemal Paşa 1872 yılında Midilli’de doğdu. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularındandır. Tam adı Ahmet Cemal’dir. Bir de Mersinli Cemal Paşa vardır. Onunla karıştırılmaması için buna “Büyük Cemal Paşa” derler.

1908 yılında İkinci Meşrutiyet ilan edilince Adana valiliğine atandı. 1913 tarihinde İstanbul Muhafızlığı yaptı. Nafıa (Bayındırlık) ve Bahriye Nazırlığı yaptı. Birinci Dünya Savaşı başlayınca bu görevi ile birlikte 2. Ordu Komutanlığını da yürüttü. Mısır, İngilizlerin eline geçince 4. Ordu Komutanlığına atandı. Bu görevi sırasında çok fedakârlıklar yaptı. Birinci Dünya Savaşına girmemize, hele Almanlar tarafında yer almamıza karşı olmasına rağmen olaylar bizi oraya sürükledi.

4. Ordu Komutanlığı sırasında İngilizlerle işbirliği yapan bazı Arapların ve Yahudilerin ihanetine uğradı. 1917 yılında görevinden uzaklaştırıldı. Mondros Mütarekesi imzalanınca diğer İttihatçılar gibi o da Türkiye’yi terk etmek zorunda kaldı. Almanya’ya gitti. Oradan da Sovyet Rusya’sına karşı mücadele etmek amacı ile Rusya’ya ve oradan da Afganistan’a gitti. Burada bulunan Türkleri örgütleyip mücadele etti. 1922 yılında Ermeni komiteciler tarafından şehit edildi. Elinizdeki kitap Cemal Paşa’nın anılarını içerir ve 1913 yılından 1922 yılına kadar geçen olayları kapsar.