Çin Modern Tarihi - İmparatorluktan Cumhuriyete

Çin’e duyduğum ilgi 60’lı yıllarda, çocukluğumun geçtiği Siirt’te günde beş film seyrettiğimiz dönemde karşıma çıkan ‘Pekin’de 55 Gün’ filmiydi. Film beni çok etkilemişti çünkü 1900 başlarında Çin’de başlayan Boxer Ayaklanmasında, İngiliz ve Amerikalıların başını çektiği istilacı güçleri âdeta kahraman gibi gösteriyordu. 

Sonraki yıllarda İstanbul’da yaşamaya başladığımda, sol hareket içinde Mao’nun köylü devrimini Stalin’in Sovyetler Birliği’nde uyguladığı Sovyet Devrimine alternatif bir siyasi ideoloji olarak dünyayı etkilemesine tanık oldum. Türkiye’de sol siyasetin Çin kaynaklı Maocu bir ideolojiyle bölünmesi merakımı çok artırdı. 

1984’ten itibaren Çin Halk Cumhuriyeti’ne yapmış olduğum seyahatlerde anladım ki kültürel ve ekonomik açıdan baş döndürücü değişimiyle dünyanın en eski devletlerinden birine sahip bu ulusu ve tarihini iyi araştırmak gerekiyordu. Buna ilişkin ilk okuduğum kitap, Alain Peyrefitte’in 1975 yılında Cemal Süreya tarafından çevrilen ‘Çin Uyanınca Yer Yerinden Oynar’ kitabı olmuştu. Kitabın adı Napoléon’un sözünden çıkmıştı. İki ciltlik bu kitap Çin’i anlamak için bana yardımcı olmuştu. 

Uğur Rıfat Karlova, yazdığı bu kitapla büyük bir işe girişmiş. ‘İyi bilen sade anlatır.’ düsturunun âdeta ispatı niteliğindeki kitabıyla, dünyayı etkileyen ve kendi çekim alanlarını yaratan Çin Halk Cumhuriyeti’nin ve Çin Cumhuriyeti’nin yani Tayvan’ın tarihsel süreçlerini eş zamanları aktarmayı başarmış. Tayvan’a içeriden bir gözle bakan bir Türk olarak yazdığı bu kitap sayesinde önümüzdeki döneme imza atacak bu güçlerin yol haritalarını kavramak mümkün. Sevgili Uğur Rıfat’ı tebrik ediyor ve farklı kulvarlarda ismini daha da çok duyacağımıza inanıyorum. 

Muhabbetle… 

Coşkun Aral