Doğu Cephesi Günlüğü Ve Filistin Hatıraları

Hatıralar ve günlükler tarihin en önemli kaynaklarındandır. I. Dünya Savaşı’na süvari asteğmeni olarak katılan Vakanüvis Lütfi Efendizâde Lütfi Bükülmez’in yeni bulunan ‘Doğu Cephesi Günlüğü ve Filistin Hatıraları’ Doğu ve Filistin cepheleri ve cephe gerisine dair önemli bilgiler verir.
Doğu cephesi günlüğü ordunun cephe hattına kadarki sevkiyle ilgili önemli bilgiler ihtiva ettiği gibi, ordugâhın temizliği, firar olayları, askerlerin motivasyonunu sağlamak için neler yapıldığı, talim ve disiplin hususları ile yolculuk sırasında uğranılan yerlerin sosyal ve iktisadî hayatına dair kıymetli bilgiler verir. Yine yol boyunca hava durumu ve askerler üzerindeki etkisi de günlükten takip edilebilmektedir. Eserin ikinci bölümü olan Filistin hatıraları ise daha kısa olmasına rağmen Filistin cephesine dair detaylar vermesi açısından önemlidir.
Prof. Dr. Erhan Afyoncu
 
Lütfi Bey sivil hayattan kopup aniden dahil olduğu askerlik mesleğini bir dünya savaşı esnasında icra etmenin verdiği heyecan içinde yaşadığı şaşırtıcı tecrübeleri ve savaş şahitliğini yazdığı günlük ve hatıratta gelecek nesillere aktarmaya çalışmıştır. Bir yedek subayın küçük penceresinden etrafında cereyan eden devasa hadise ve muharebeleri aktarırken bazen bir seyyah gibi gördüğü yeni memleket ve insanları tasvir ederken çoğu zaman yaşanan zorluklar ve fedakârlıkları kaleme almıştır. Elimizde mevcut hatıratların büyük kısmı savaştan yıllar sonra günlükler ve notlar zamanın ruhuna uygun dönüştürülerek (çoğu zaman sansürlenerek) yayınlandığı için Lütfi Beyin sansürsüz ve savaşın tabiatını daha canlı anlatan günlükleri bizim için önemlidir. Özellikle İstanbul’dan Doğu Cephesi’ne intikalin tasviri savaşın zorluklarının sadece cephede yaşanmadığını cephe gerisinde asker ve sivillerin nelere maruz kaldıklarını ve aslında Osmanlı İmparatorluğu’nun savaşı neden kaybettiğini de göstermektedir.
Prof. Dr. Mesut Uyar