Ermenilerin Zorunlu Göçü (1915 - 1917)

Ermenilerin Zorunlu Göçü adlı bu kitapta, Ermenilerin kaderini önemli ölçüde etkileyen “zorunlu göç”ün sebepleri Prof. Dr. Kemal Çiçek tarafından ele alınmış, ayrıca “zorunlu göç” kararıyla birlikte kafilelerin hazırlıkları, yola çıkışları, yolculukları, varışları, kamp yaşamları incelenmiştir. Bu arada uygulama sırasında ve sonrasında yaşamlarını yitiren insanların sayıları hakkında bilgi verilmiş, Ermenilerin akıbetleri konusuna da değinilmiştir.

Eseri benzerlerinden ayıran en önemli fark, Ermenilerin ölüm ve sürgün hikâyelerini abartılı bir şekilde ve propaganda amacıyla ele alan misyoner ve diplomat raporlarının tutarsızlıklarını ortaya koymasıdır. Yazar, “Bir milyon Ermeni öldü.” iddiası başta olmak üzere, Türk milletine atılan iftiraların temelsizliğini kuşkuya mahal bırakmayacak netlikle açıklığa kavuşturmaktadır.

“Birinci Dünya Savaşı sırasında Türk-Ermeni ilişkileri tarihi, desteksiz pek çok iddiaya maruz kalmıştır. Ermenilerin Zorunlu Göçü, konuyu çok farklı açılardan ele alarak yanlışları düzeltiyor ve ideolojik saplantılar yerine belgelerle gerçekleri analiz ediyor. Kemal Çiçek, titiz bir incelemeyle bu zamana kadar yaygın olarak kabul görmüş yanlışları bilimsel olarak çürütüyor. Osmanlı, Avrupa ve Amerikan arşiv belgelerine dayanarak Osmanlı Ermenilerine tehcir esnasında gerçekte ne olduğunu ortaya koyuyor. Bu eser, Birinci Dünya Savaşı sırasında yaşanan Türk-Ermeni ilişkileri tarihi araştırmalarına temel oluşturacak bir başyapıttır.”

Prof. Dr. Justin McCarthy