Kuran’ın Siyerine Giriş

Bu çalışma, İbn Hişâm’ın es-Sîretü’n-Nebeviyye adlı eserini “Sîret Kur’ân” bağlamında ele alarak, Kur’ân’ın Hz. Peygamber’in hayatına dair aktarımları ile klasik siyer rivayetleri arasındaki ilişkiyi incelemektedir.
Araştırmanın temel amacı, İbn Hişâm’ın eserinde Kur’ân’daki siyer anlatısını nasıl yorumladığını, tarihsel bilgilerle nasıl desteklediğini ve rivayet malzemesini hangi ölçütlerle derlediğini ortaya koymaktır.
Çalışma kapsamında, ilk dönem siyer âlimlerinin eserleri—özellikle İbn İshâk ve diğer rivayet aktarıcılarının metinleri—İbn Hişâm’ın aktarımları ile karşılaştırılmış; onun önceki malzemeyi nasıl ayıkladığı, yeniden düzenlediği veya geliştirdiği belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca es-Sîretü’n- Nebeviyye’nin yapısı, tematik tasnifi ve tarih yazıcılığı bakımından özellikleri ele alınmış; eserdeki anlatımın ilgili Kur’ân ayetleriyle ilişkisi değerlendirilmiştir.
Araştırmada, Kur’ân’daki siyer malzemesinin daha doğru anlaşılabilmesi için tarihsel arka planın (nüzul ortamı, toplumsal-siyasal bağlam, kültürel yapı vb.) önemine dikkat çekilmiş; bu bağlamda Hz. Peygamber döneminin toplumsal ve tarihsel koşulları incelenmiştir. Bu inceleme, Kur’ân’ın siyer bağlamındaki ayetlerinin, ilgili tarihsel çerçeve olmaksızın kronolojik, konu merkezli ve anlam bütünlüğü bakımından eksik kalacağını göstermektedir.
Bütün bu değerlendirmeler ışığında çalışma, İbn Hişâm’ın siyer anlayışının salt rivayet derlemekten ibaret olmadığını; aksine Kur’ân’ın tarihsel anlatısını destekleme ve onunla uyumlu bir siyer kurgusu oluşturma çabası taşıdığını ortaya koymaktadır. Böylece es-Sîretü’n-Nebeviyye, Kur’ân’daki siyer tasavvurunu güçlendirmeyi hedefleyen seçici ve yorumlayıcı bir eser olarak öne çıkmaktadır. Sonuç olarak bu tez, Kur’ân merkezli siyer çalışmalarına katkıda bulunmakta ve erken dönem siyer geleneği ile Kur’ân anlatısı arasındaki metinsel-bütüncül ilişkiyi vurgulamaktadır.