Logosu Felsefeden Arındırmak

İnsan soyunun, diğer var olanlardan en temel ayrımı, öz-bilinçli bir varlık olmasıdır. Düşünce geleneğinin tarihteki açılımına baktığımızda, insanın önce yaşamını kolaylaştırmak için, kendi dışındaki duyusal şeyleri bilmek istediğini görüyoruz. Giderek gelişen bilgi tasarımı, daha sonraları Felsefe diye adlandırılan bir disipline kavuştu. Bu düşünme etkinliğinde günlük gereçler ve tikel şeylerin bilgisinden varlığın ve var-oluşun nedenleri üzerine düşünmeye geçilmiştir. Bunun yazılı eserlerle günümüze kalan en yüksek biçimleri Antik Yunan düşüncesinde karşımıza çıkar. Bilindiği gibi Pythagoras'ın bir öğrencisinin ona, “siz bir Sophos (bilge)'sunuz” demesine karşın Pythagoras, “hayır ben Sophos değil, Philosophos (bilge-sever)'um” demesiyle bu terim düşünce tarihine girmiş ve bu uğraşın genel adı olmuştur.

Platon, bilginin duyusal ve geçici şeylerin bilgisinde temellendirilemeyeceğini, bu dağınık duyusal algıların bir evrensel ölçüt altında birliğe getirilmesi gerektiğini ileri sürmüş ve buna da 'İdea' adını vermiştir. Böylece duyusal güzel algıların idesi 'güzelik-idesi', duyusal gerçekle ilgili algıların 'doğruluk-idesi', duyusal ve törel ahlâksal düşüncelerin de 'İyi-idesi' altında birliğe getirilmesi gerektiğini önermiştir.

Platon'un Herakleitos'tan aldığı ve düşüncesinin temeline koyduğu 'Logos' kavramı ise tüm düşünme etkinliğinin -her neyi bilmek istersek onu kapsayan- gerçek-ölçüt olduğunu onamıştır.

Artık, Pythagoras ile başlayan ve Logos'a dışsal olan Philosophos (bilge severlik) ve philosophia (hikmet-severlik), yerini kaynağı kendinde olan, öz-bilincin etkinliği olarak Logos'a bırakmıştır.

Ancak tüm düşünce tarihinde genel bir ad olarak 'Philosophia' (Felsefe) terimi kala kalmıştır. Kimi düşünürler bunun kavram olarak değil, yalnızca bir ad olarak kalmasının sorun olmadığını yazmışlardır. Hiç kimse bu soruna köktenci bir biçimde devrimsel bir yaklaşım içine girmeye cesaret edememiştir; ta ki sayın Coşkun Özdemir bunu kendisine iş edininceye dek!

Bu yolda verdiği savaşım ve emek büyüktür. Her devrimci gibi birçok kişiyi karşısına alacağına kuşku yok! Ancak ondaki kararlı duruşu bilen bir dostu olarak, geri adım atmayacağından eminim.

Metin Bobaroğlu