Monolog Ve Söylem

Anselmus’un ilk dönem çalışmalarından olan Monologion (Monolog), seksen bölümden oluşan kapsamlı bir çalışmadır. Eserin temel amacı, Kutsal Kitap’a veya diğer otoritelere başvurmadan, salt akıl yoluyla Tanrı’nın varlığını ve niteliklerini kanıtlamaktır. Anselmus, bu yaklaşımıyla Augustinus (354-430) geleneğini sürdürürken, aynı zamanda skolastik yöntemin öncülerinden biri olarak kabul edilir.

Anselmus’un en ünlü eseri olan Proslogion, (Söylem) ise 1077-1078 yılları arasında kaleme alınmıştır. Monolog’un devamı niteliğinde sayılabilecek bu eser, yazarın Tanrı’ya yönelik bir konuşması şeklinde düzenlenmiştir. Ünlü Credo ut intelligam “Anlamak için inanıyorum” ifadesi bu eserde geçer. Bu ifade, Anselmus ve Ortaçağ felsefesinin temel ilkelerinden biridir. Anselmus, imanın anlayıştan önce geldiğini, ancak imanın da akıl yoluyla derinleştirilmesi gerektiğini savunur. Bu yaklaşım, Hıristiyan felsefesinde iman ile aklın uyumlu bir şekilde bir arada var olabileceği fikrini temsil eder. Anselmus’a göre, iman anlayışı önceler ve mümkün kılar, ancak anlayış da imanı güçlendirir ve derinleştirir:

“Senin yüksekliklerine tırmanmaya çalışmıyorum Tanrım, keza anlayışım hiçbir şekilde buna eşit değil. Ancak kalbimin inandığı ve sevdiği hakikatini bir ölçüde anlamayı arzuluyorum. İnanmak için anlamaya çalışmıyorum, aksine anlamak için inanıyorum. Çünkü şuna da inanıyorum: İnanmazsam, anlayamam.”