Nüfus İlkesi Üzerine Bir Deneme

“1838 yılının Ekim ayında, sistematik araştırmalarıma başladıktan on beş ay sonra, Malthus’un Nüfus İlkesi Üzerine kitabını okumaya başladım ve hayvanların ve bitkilerin alışkanlıklarını uzun süredir gözlemleyerek…
[türlerin] varoluş mücadelesini anlamaya hazır olduğumdan… [kitabı okurken] mevcut koşullar altında olumlu değişimlerin devam etme, olumsuz değişimlerin ise yok olma eğiliminde olduğunu fark ettim. (…) Sonunda üzerinde çalışabileceğim bir teori bulmuştum.”
CHARLES DARWIN, OTOBİYOGRAFİ
Nüfus İlkesi Üzerine Bir Deneme, 1798’de yayımlandığında, insan nüfusunun geometrik artışına karşı gıda üretiminin aritmetik hızla artabileceğini öne sürerek karamsar bir gelecek perspektifi sunarak demografi, ekonomi-politik ve sosyal teori alanlarında önemli bir tartışma başlatmıştır. Nüfus artışını sınırlayan etmenler, yoksullara yardımın sakıncaları, bireysel özgürlüklerle toplumsal çıkar arasındaki gerilim gibi konularda Malthus’un öngörüleri, kitap yayımlandığı günden beri hem eleştirilmiş hem de yeniden yorumlanmıştır. Yoksulluğun Tanrı’ın koyduğu bir doğa yasasıyla belirlendiğini, doğal olduğunu iddia eden Malthus’un tezini Karl Marx, “proletaryaya karşı en acımasız savaş ilanı” olarak nitelendirmiştir.
Charles Darwin ise bu kitabı evrim teorisinin ilham kaynağı olarak göstermiştir. Bugün de dünya nüfusu, gıda güvenliği ve ekolojik sınırlar üzerine yapılan tartışmalarda geçerliliğini koruyan bu klasik eser, siyasal düşünce tarihinin önemli metinlerinden biri olmaya devam ediyor.